शिवनेरी वर शिवाजी राजा जन्माला आले .
शके १५५१ फाल्गुन वद्य तृतियाला शिवनेरीवर जिजाबाई पोटी शिवरायांचा जन्म झाला. इंग्रजांच्या ख्रिस्ती कालगणनेनुसार ही तारीख १९ फेब्रुवारी १६३० अशी येते. शिवनेरीवरच्या शिवाई देवीवरून त्याचे नाव ठेवण्यात आले असे मानले जाते. खालच्या चित्रात दिलेल्या इमारतीत शिवाजीचा जन्म झाला असे मानले जाते. कालांतरात ह्या इमारतीची पडझड झाली होती त्यामुळे काही वर्षांपूर्वी त्याची पुनर्बांधणी केली गेली.
। शके १५५१ शुक्ल संवछरे ।
फालगुन वद्य त्रितीया नक्षत्र हास्त घटी १८ पळे ३१ गड ५
पळे ७ ये दिवसी राजश्री सिवाजी राजे सिवनेरीस उपजले ।।
काही इतिहासकारांनी शिवरायांची जन्म तारीख शके १५४९ वैशाख शुद्ध द्वितीया, म्हणजे ७ ऐप्रिल १६२७ अशी सांगितली होती. पण नंतर हाती आलेल्या साधनांमुळे ती फाल्गुन वद्य तृतिया आहे हे सिद्ध झाले. त्यावेळचे इंग्रजी वर्ष इतर जगाच्या ११ दिवस मागे असल्याने तेव्हाची जागतिक कालमापन पद्धती वापरली तर फाल्गुन वद्य तृतिया ही १ मार्च १६३० रोजी येते.
भूबाणप्राणचंद्राब्दैः सम्मिते शालिवाहने ।
शके संवत्सरे शुक्ले प्रवृत्ते चोत्तरायणे ।।
शिशिरर्तौ वर्तमाने प्रशस्ते मासे फाल्गुने ।
कृष्णपक्षे तृतीयायां निशि लग्ने सुशोभने ।।
संदर्भग्रंथ :
• राजा शिवछत्रपती, पृष्ठ ७६
• श्री राजा शिवछत्रपती खंड २, पृष्ठ ५६२-६४९
• ऐतिहासिक शकावल्या, पृष्ठ १३
साभार : शिवभक्त विनोद जाधव‎
#DoodleOfShivray